معرفی صفحه نمایش OLED و AMOLED : بررسی ویژگی‌ها، کاربردها، مزایا و معایب

صفحه نمایش OLED و AMOLED دو نوع تکنولوژی نمایشگر هستند که از دیود‌های القایی نوری آلی (OLED) به عنوان منبع نور استفاده می‌کنند. این دیود‌ها از مواد آلی تشکیل شده‌اند که در معرض جریان الکتریکی نور تولید می‌کنند. این دیود‌ها در لایه‌های نازک بین دو الکترود قرار می‌گیرند و با اعمال ولتاژ به آن‌ها، پیکسل‌های رنگی را ایجاد می‌کنند. در این مقاله، ما به بررسی ویژگی‌ها، کاربردها، مزایا و معایب این دو نوع صفحه نمایش خواهیم پرداخت.

OLED چیست؟

OLED مخفف Organic Light Emitting Diode است که به معنی دیود القایی نوری آلی است. OLED یک تکنولوژی نورزا است که در آن هر پیکسل در صفحه نمایش می‌تواند خودش را روشن یا خاموش کند و نور خود را تولید کند. برخلاف صفحه نمایش‌های LCD که به چراغ پس‌زمینه (backlight) برای روشن شدن نمایشگر نیاز دارند، OLED ها به چراغ پس‌زمینه نیازی ندازند. این باعث می‌شود که صفحه نمایش های OLED دارای سطحی سیاه و کنتراست بالاتر باشند.

همچنین صفحه نمایش OLED به دلیل استفاده از مواد آلی قابل انعطاف، قابل خم شدن، تا شدن و حتی قابل پیچیدن هستند. صفحه نمایش OLED همچنین دارای زمان پاسخگویی پیکسل‌ها (response time) بسیار کم هستند که باعث می‌شود تصاویر روان‌تر و بدون تیرگی (ghosting) باشند.

AMOLED چیست؟

AMOLED مخفف Active Matrix Organic Light Emitting Diode است که به معنی دیود القایی نور آلي فعال است. AMOLED یک نوع خاص از صفحه نمایش OLED است که در آن هر پيكسل توسط یک ترانزيستور فيلم نازك (TFT) كنترل مي شود. اين ترانزيستور ها وظيفه روشن و خاموش كردن پيكسل ها، تنظيم شدت نور و رنگ آن ها و همچنين حفظ حالت ذخيره شارژ را دارند. اين ساختار باعث مي شود كه صفحه نمايش AMOLED داراي سرعت بالاتر، كنتراست بالاتر، زاويه ديد بزرگتر و مصرف انرژي پايين تر باشد.

OLED و AMOLED چه تفاوت‌هایی دارند؟

صفحه نمایش OLED و AMOLED در بسیاری از ویژگی‌ها شبیه هم هستند، اما تفاوت‌های اساسی آن‌ها در ساختار طراحی، عملکرد و کارایی آن‌ها است. برخی از تفاوت‌های مهم عبارتند از:

• کنترل پیکسل: در صفحه نمایش AMOLED، تکنولوژی Active Matrix باعث می‌شود که زمان پاسخگویی و نرخ تازه سازی پیکسل‌ها سریع‌تر و دقیق‌تر باشد. این مزیت به خصوص برای صفحه نمایش‌های بزرگتر و رزولوشن‌های بالاتر مفید است. اما در صفحه نمایش OLED، یک Passive Matrix استفاده می‌شود که ممکن است کندتر و کم دقت‌تر باشد و مناسب صفحه نمایش‌های کوچکتر و رزولوشن‌های پایین‌تر باشد.
• مصرف انرژی: صفحه نمایش AMOLED در کارایی انرژی برتری دارد. در این صفحه نمایش، پیکسل‌ها به صورت جداگانه روشن می‌شوند، به این معنی که پیکسل‌های سیاه یا تیره اصلا روشن نمی‌شوند و مصرف انرژی را کاهش می‌دهند. اما صفحه نمایش OLED، معمولا یک مقدار ثابت از انرژی را مصرف می‌کند، بدون توجه به تصویر نمایش داده شده.
• روش ساب پیکسل: ساب پیکسل به قسمت‌های کوچکتر یک پیکسل گفته می‌شود که هر کدام یک رنگ خاص را نشان می‌دهند. در صفحه نمایش OLED، هر پیکسل شامل سه ساب پیکسل قرمز، سبز و آبی (RGB) است که به صورت استاندارد در کنار هم قرار دارند. این روش باعث می‌شود که صفحه نمایش OLED دارای رزولوشن و شارپنس (sharpness) بالاتر باشد. اما در صفحه نمایش AMOLED، گاهی اوقات یک روش خاص به نام Pentile استفاده می‌شود که در آن هر پیکسل شامل دو ساب پیکسل است. به عنوان مثال، در گوشی Samsung Galaxy S21 Ultra، هر پيكسل شامل يك ساب پيكسل قرمز و يك ساب پیکسل سبز است. این روش باعث می‌شود که صفحه نمایش این گوشی دارای رزولوشن کمتری نسبت به صفحه نمایش‌های OLED با روش RGB باشد. اما از آنجایی که ساب پیکسل‌های سبز بیشتر هستند، زاویه دید و کنتراست صفحه نمایش بالاتر می‌شود.

جدول مقایسه ویژگی های صفحه نمایش OLED و AMOLED :

بعضی از صفحه نمایش‌های AMOLED همچنین از یک روش دیگر به نام Diamond Pixel استفاده می‌کنند که در آن ساب پیکسل‌ها به شکل الماس قرار دارند و تعداد ساب پیکسل‌های سبز بیشتر از قرمز و آبی است. این روش باعث می‌شود که صفحه نمایش AMOLED دارای رزولوشن و شارپنس بالاتر باشد. به عنوان مثال، در گوشی Samsung Galaxy S10، هر پیکسل شامل چهار ساب پیکسل سبز، دو ساب پیکسل قرمز و دو ساب پیکسل آبی است.

صفحه نمایش های OLED و AMOLED در چه جاهایی کاربرد دارند ؟

صفحه نمایش OLED و AMOLED در بسیاری از دستگاه‌های الکترونیکی استفاده می‌شوند، مانند:

• گوشی‌های هوشمند: بسیاری از شرکت‌های تولید کننده گوشی‌های هوشمند، مانند Samsung، Huawei، OnePlus، Xiaomi و Vivo از صفحه نمایش OLED و AMOLED در محصولات خود استفاده می‌کنند. این صفحه نمایش‌ها به گوشی‌ها قابلیت خمیدگی، تا شدگی، حافظه تصویر (always-on display)، حساس به فشار (force touch) و حافظه تصویر (always-on display) را می‌دهند.
• تبلت‌ها: برخی از تبلت‌ها همچنین از صفحه نمایش OLED و AMOLED بهره می‌برند. به عنوان مثال، Samsung Galaxy Tab S7+، Huawei MatePad Pro و Lenovo Yoga Tab 13 از صفحه نمایش AMOLED با رزولوشن بالا و روشنایی زیاد استفاده می‌کنند.
• تلوزيون‌: صفحه نمایش OLED و AMOLED همچنین در تولید تلويزيون‌ هاي با كيفيت بالا كاربرد دارند. اين صفحه نمايش‌ ها به تلويزيون‌ ها قابليت نمايش رنگ‌ هاي واقعي، كنتراست بالا، زاويه ديد گسترده، ضخامت كم و قابل خم شدن را مي‌ دهند. برخي از شركت‌ هاي توليد كننده تلويزيون‌ هاي OLED و AMOLED عبارتند از: LG، Sony، Panasonic و Philips.
• ساعت‌های هوشمند: صفحه نمایش OLED و AMOLED همچنین در ساعت‌های هوشمند کاربرد دارند. این صفحه نمایش‌ها به ساعت‌ها قابلیت نمایش رنگ‌های زیبا، مصرف انرژی کم، حافظه تصویر (always-on display) و طراحی باریک و زیبا را می‌دهند. برخی از ساعت‌های هوشمند با صفحه نمایش OLED و AMOLED عبارتند از: Apple Watch، Samsung Galaxy Watch، Huawei Watch GT 2 و Fitbit Versa 3.

صفحه نمایش های OLED و AMOLED چه مزایا و معایبی دارند؟

صفحه نمایش OLED و AMOLED در مقایسه با صفحه نمایش‌های LCD دارای مزایا و معایب خاص خود هستند. برخی از مزایا و معایب آن‌ها عبارتند از:

مزایا صفحه نمایش های OLED و AMOLED :

• رنگ‌های زیبا و واقعی: صفحه نمایش OLED و AMOLED دارای گستره رنگی بالاتر، دقت رنگی بالاتر و تولید رنگ‌های خالص‌تر هستند. این باعث می‌شود که تصاویر در این صفحه نمایش‌ها به شکل طبیعی و جذاب نشان داده شوند.
• کنتراست بالا: صفحه نمایش OLED و AMOLED دارای نسبت کنتراست بسیار بالاتر از صفحه نمایش LCD هستند. این به این دلیل است که پیکسل‌های سیاه در این صفحه نمایش‌ها کاملا خاموش هستند و نور پس‌زمینه را منعکس نمی‌کنند. این باعث می‌شود که تصاویر در این صفحه نمایش‌ها به شکل تاریک و عمیق نشان داده شوند.
• زاویه دید گسترده: صفحه نمایش OLED و AMOLED دارای زاویه دید بسیار گسترده هستند. این به این دلیل است که پیکسل‌ها در این صفحه نمایش‌ها به صورت مستقیم به چشم رسیده و تغییر رنگ یا تغییر کیفیت در زوایای مختلف کم است. این باعث می‌شود که تصاویر در این صفحه نمایش‌ها به شکل واضح و روشن در هر زاویه‌ای قابل مشاهده باشند. این مزیت برای تماشای فیلم، بازی و استفاده از دستگاه‌ها در محیط‌های روشن و خورشیدی مفید است.
• قابل خم شدن: صفحه نمایش OLED و AMOLED به دلیل استفاده از مواد آلی قابل انعطاف، قابل خم شدن، تا شدن و حتی قابل پیچیدن هستند. این باعث می‌شود که صفحه نمایش OLED و AMOLED بتوانند در طراحی‌های جدید و خلاقانه دستگاه‌های الکترونیکی استفاده شوند. به عنوان مثال، Samsung Galaxy Fold، Huawei Mate X و LG Rollable از صفحه نمایش OLED و AMOLED قابل خم شدن بهره می‌برند.